Cẩm nang Bảo hiểm nhân thọ, chương III_ 1: Chỉ dẫn cơ bản đối với khách hàng trước khi tham gia bảo hiểm

Dự án Trung tâm đào tạo Bảo hiểm Việt Nam (TTĐTBHVN) của Bộ Tài chính có một phần nâng cao năng lực hoạt động của Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam (HHBHVN) trong đó có tuyên truyền bảo hiểm tới công chúng. HHBHVN chọn hình thức tuyên truyền là xây dựng 02 cuốn Cẩm nang bảo hiểm nhân thọ và bảo hiểm phi nhân thọ giành cho khách hàng và đã được Ban Chỉ đạo, Ban Quản lý Dự án chấp thuận.

Cuốn Cẩm nang bảo hiểm nhân thọ dành cho khách hàng do Ông Phùng Đắc Lộc - Tổng Thư ký HHBHVN và Tiến sỹ Phí Trọng Thảo – Giám đốc Trung tâm đào tạo Bảo Việt làm đồng chủ biên. Tập thể tác giả bao gồm các chuyên gia bảo hiểm của HHBHVN và bộ môn bảo hiểm Học viện Tài chính biên soạn.

Cẩm nang bao gồm các câu hỏi và câu trả lời xuyên suốt từ Luật kinh doanh bảo hiểm và các văn bản pháp quy hướng dẫn thi hành Luật kinh doanh bảo hiểm, giới thiệu về bảo hiểm nhân thọ, giới thiệu một số loại sản phẩm bảo hiểm nhân thọ cơ bản, giới thiệu thị trường bảo hiểm Việt Nam và các DNBH nhân thọ.

Sau khi biên soạn xong, dự thảo Cẩm nang được gửi đi lấy ý kiến góp ý các DNBH, tổ chức Hội nghị tư vấn xin ý kiến góp ý của các chuyên gia trong lĩnh vực bảo hiểm. Trên cơ sở ý kiến đóng góp, tập thể tác giả đã chỉnh lý bổ sung cho Dự thảo Cẩm nang này.

Ngày 06/8/2007 Dự án TTĐTBHVN tổ chức nghiệm thu cuốn Cẩm nang và kết quả đánh giá Cẩm nang đạt loại xuất sắc.

Cẩm nang Bảo hiểm nhân thọ đáp ứng được phần nào nhu cầu của khách hàng đã đang hoặc sẽ mua bảo hiểm trong việc lựa chọn sản phẩm bảo hiểm, lựa chọn DNBH, giải quyết những thắc mắc, vướng mắc trong quá trình thực hiện hợp đồng bảo hiểm.

Cẩm nang còn là tài liệu hữu ích cho các cán bộ bảo hiểm tại các chi nhánh, công ty thành viên trong quá trình công tác và nâng cao trình độ kiến thức về chuyên môn của mình.

----------------------

CHƯƠNG 3: NHỮNG CHỈ DẪN CƠ BẢN ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG THAM GIA BẢO HIỂM

I. NHỮNG CHỈ DẪN TRƯỚC KHI THAM GIA BẢO HIỂM

Câu hỏi 187. Điều kiện để một người có thể được bảo hiểm là gì?

Trả lời: Để được bảo hiểm, khách hàng cần ở trong độ tuổi có thể được bảo hiểm (có qui định cụ thể trong từng sản phẩm của mỗi công ty bảo hiểm nhân thọ), có tình trạng sức khoẻ phù hợp, có khả năng đóng phí bảo hiểm. Nhìn chung, đa số người dân việt Nam đều có thể được bảo hiểm.

Câu hỏi 188. Để tham gia bảo hiểm nhân thọ, khách hàng cần phải có bao nhiêu tiền?

Trả lời: Số tiền khách hàng cần có để tham gia bảo hiểm tuỳ thuộc vào nhiều yếu tố: sản phẩm bảo hiểm, thời hạn bảo hiểm, số tiền bảo hiểm, định kì đóng phí . . . mà khách hàng lựa chọn. Yếu tố quyết định bao gồm:

- Khách hàng cần thực hiện công việc gì trong tương lai (sau bao nhiêu năm nữa);
- Để thực hiện công việc đó, cần tối thiểu là bao nhiêu tiền;
- Khách hàng cần được bảo vệ bằng những rủi ro nào;
- Khả năng đóng phí bảo hiểm (tiết kiệm) hàng tháng, quý, năm của khách hàng.

Những vấn đề trên đại lý bảo hiểm sẽ tư vấn cho khách hàng lựa chọn.

Câu hỏi 189. Để mua bảo hiểm nhân thọ, khách hàng phải liên hệ với ai, ở đâu?

Trả lời: Để mua bảo hiểm nhân thọ, khách hàng có thể liên hệ trực tiếp với đại lý Bảo hiểm nhân thọ nào mà khách hàng đã biết hoặc là liên hệ trực tiếp với các công ti, chi nhánh, hoặc văn phòng khu vực, tổng đại lý của các công ty bảo hiểm nhân thọ. 
Sau đó, khách hàng sẽ được tư vấn tại nhà bởi các tư vấn viên chuyên nghiệp do các công ty cử đến.

Câu hỏi 190. Khách hàng nên làm thế nào để mua được sản phẩm bảo hiểm nhân thọ phù hợp?

Trả lời: Để mua được sản phẩm bảo hiểm nhân thọ phù hợp nhất, trước khi ra quyết định tham gia bảo hiểm, khách hàng nên tiến hành những bước sau:

- Thu thập thông tin, tìm hiểu chi tiết về các sản phẩm bảo hiểm nhân thọ để lựa chọn được sản phẩm phù hợp nhất với mục tiêu, nhu cầu và mong muốn của mình.
- Liên hệ với công ty bảo hiểm nhân thọ để được nhận sự tư vấn từ các đại lý bảo hiểm nhân thọ

- những người hiểu rõ về sản phẩm bảo hiểm nhân thọ và có khả năng cùng khách hàng phân tích, hoạch định các kế hoạch tài chính đồng thời tư vấn cho khách hàng sản phẩm thoả mãn cao nhất nhu cầu của khách hàng.

Câu hỏi 191. Khách hàng cần lưu ý gì khi giao dịch với đại lý bảo hiểm nhân thọ?

Trả lời: Khi giao dịch với đại lý bảo hiểm nhân thọ, khách hàng cần lưu ý những vấn đề sau:

- Kiểm tra thẻ đại lý (thẻ tư vấn viên bảo hiểm nhân thọ) và chứng chỉ đào tạo của đại lý.

- Trong quá trình được đại lý bảo hiểm nhân thọ tư vấn, khách hàng nên chia sẻ thông tin với đại lý về: hoàn cảnh gia đình, điều kiện kinh tế, những nhu cầu mong muốn, dự định trong tương lai. . . nhằm giúp đại lý có đầy đủ thông tin để tư vấn sản phẩm phù hợp nhất cho khách hàng.

- Khách hàng nên bày tỏ với đại lý tất cả những băn khoăn, thắc mắc, lo lắng về sản phẩm, về công ty và có thể yêu cầu đại lý cung cấp những thông tin cần thiết.
- Khách hàng được quyền yêu cầu đại lý giải thích những từ ngữ, nội dung ghi trên Giấy yêu cầu bảo hiểm, các minh họa giả định bán hàng, hợp đồng bảo hiểm...

Câu hỏi 192. Những thủ tục cần thiết để tham gia bảo hiểm nhân thọ?

Trả lời: Tham gia bảo hiểm nhân thọ phải trải qua các giai đoạn sau đây:

- Người tham gia bảo hiểm hoàn tất hồ sơ yêu cầu bảo hiểm (theo mẫu qui định của mỗi công ti) và nộp phí bảo hiểm ước tính của hợp đồng;

- Nộp hồ sơ yêu cầu bảo hiểm vể doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ (thường do đại lý bảo hiểm nhân thọ đã tư vấn cho khách hàng thực hiện). Sau khi Người tham gia bảo hiểm đã lập hồ sơ yêu cầu bảo hiểm và nộp phí bảo hiểm ước tính, Người được bảo hiểm sẽ được bảo hiểm theo các qui định trong giấy chứng nhận bảo hiểm tạm thời do công ty bảo hiểm phát hành;
- Trên cơ sở hồ sơ yêu cầu bảo hiểm của khách hàng, công ty bảo hiểm nhân thọ sẽ tiến hành thẩm định sức khoẻ của khách hàng. Nếu khách hàng nhận được thông báo mời đi khám sức khoẻ, khách hàng phải đến các trung tâm y tế được chỉ định để tiến hành khám sức khoẻ;

- Nếu côngty bảo hiểm nhân thọ từ chối chấp nhận bảo hiểm, khách hàng sẽ được nhận lại toàn bộ số phí bảo hiểm ước tính đã nộp;
- Trường hợp công ty bảo hiểm nhân thọ chấp nhận bảo hiểm, Người tham gia bảo hiểm sẽ được nhận Bộ hợp đồng bảo hiểm nhân thọ do công ty phát hành;

Câu hỏi 193. Những tài liệu cần có trong hồ sơ yêu cầu bảo hiểm?

Trả lời: Một tài liệu bắt buộc phải có trong hồ sơ yêu cầu bảo hiểm là Giấy yêu cầu bảo hiểm (Đơn yêu cầu bảo hiểm). Ngoài ra, tuỳ thuộc vào qui định riêng của mỗi công ty bảo hiểm, có thể khách hàng còn phải bổ sung vào hồ sơ những giấy tờ y tế có liên quan đến tình trạng sức khoẻ của khách hàng (nếu có), bản phô tô giấy khai sinh (của người được bảo hiểm dưới 18 tuổi), bản phô tô chứng minh thư nhân dân .. . .Nếu người được bảo hiểm là trẻ em dưới 18 tuổi mà người tham gia bảo hiểm không 
phải là cha mẹ hoặc người giám hộ hợp pháp của trẻ, hồ sơ yêu cầu bảo hiểm phải có văn bản của cha mẹ hoặc người giám hộ hợp pháp của Người được bảo hiểm về việc đồng ý cho khách hàng tham gia bảo hiểm cho trẻ.

Câu hỏi 194. Khách hàng phải kê khai nhƣ thế nào trong hồ sơ yêu cầu bảo hiểm?

Trả lời: Khi khách hàng kê khai trong Giấy yêu cầu bảo hiểm, cần áp dụng nguyên tắc trung thực tuyệt đối. Việc thẩm định sức khỏe khách hàng tại các Trung tâm thẩm định y khoa/ Trung tâm khám sức khoẻ và chấp nhận bảo hiểm của các công ty bảo hiểm nhân thọ dựa trên cơ sở tin tưởng vào những lời khai của khách hàng trong hồ sơ yêu cầu bảo hiểm. Vì vậy, bên mua bảo hiểm có trách nhiệm cung cấp tất cả những chi tiết có liên quan đến hợp đồng theo yêu cầu của công ty bảo hiểm một cách đầy đủ và trung thực. Trong trường hợp khách hàng có nghi ngờ về sức khỏe của mình, song do chưa được chẩn đoán nên không biết chắc chắn về tình trạng sức khỏe, khách hàng nên khai chi tiết và đầy đủ về những triệu chứng mà khách hàng cảm nhận được theo các câu hỏi đã soạn sẵn trong Giấy yêu cầu bảo hiểm. Trên cơ sở những thông tin đó, các chuyên viên của công ty bảo hiểm nhân thọ sẽ chỉ định những nội dung khám sức khoẻ cụ thể, để có được kết luận chính xác về tình trạng sức khỏe của khách hàng và từ đó, có được quyết định bảo hiểm phù hợp, công bằng với khách hàng tham gia bảo hiểm. Việc kê khai đầy đủ, trung thực của khách hàng khi điền hồ sơ yêu cầu bảo hiểm không những giúp cho việc giải quyết quyền lợi bảo hiểm được nhanh chóng, thuận tiện khi có sự kiện bảo hiểm xảy ra mà còn là yếu tố pháp lý rất quan trọng để hợp đồng bảo hiểm có hiệu lực. Việc các công ty tiến hành kiểm tra sức khoẻ của khách hàng không thay thế cho nghĩa vụ này.

Câu hỏi 195. Khách hàng phải kê khai những nội dung gì trong Giấy yêu cầu bảo hiểm?

Trả lời: Khách hàng phải kê khai đầy đủ chi tiết các nội dung yêu cầu trong Giấy yêu cầu bảo hiểm, thường gồm các phần cơ bản sau:

Phần 1: Những thông tin liên quan đến người được bảo hiểm: Gồm họ và tên, ngày tháng năm sinh, số chứng minh nhân dân/số giấy khai sinh đối với người được bảo hiểm là trẻ em, giới tính, tình trạng gia đình, địa chỉ liên hệ, nghề nghiệp, mô tả công việc, địa chỉ nơi làm việc, thu nhập bình quân ước tính. . .

Phần 2: Những thông tin liên quan đến người yêu cầu/người tham gia bảo hiểm: Trường hợp người yêu cầu bảo hiểm là cá nhân, ngoài những thông tin tương tự như đối với người được bảo hiểm, khách hàng phải kê khai quan hệ với người được bảo hiểm. Trong trường hợp người yêu cầu là tổ chức, cần kê khai những thông tin sau: Tên giao dịch chính thức, lĩnh vực hoạt động, họ và tên và chức vụ người đại diện giao dịch, địa chỉ của tổ chức.

Phần 3: Điều kiện bảo hiểm: thường gồm:
- Điều kiện bảo hiểm của hợp đồng bảo hiểm chính, gồm: tên sản phẩm, số tiền bảo hiểm, thời hạn bảo hiểm, độ tuổi bắt đầu nhận niên kim (với các hợp đồng Niên kim nhân thọ); - Điều kiện bảo hiểm của điều khoản riêng/sản phẩm bổ trợ, gồm: tên điều 
khoản, số tiền bảo hiểm, thời hạn bảo hiểm; - Phí bảo hiểm của hợp đồng, gồm:
+ Định kì nộp phí: Khách hàng lựa chọn một trong bốn định kì nộp phí: tháng, quí, 6 tháng, năm.
+ Cách thức nộp phí: Khách hàng lựa chọn một trong các cách thức sau: Nộp phí trực tiếp tại công ty bảo hiểm nhân thọ, nộp phí qua đại lý của công ty bảo hiểm nhân thọ, chuyển khoản qua ngân hàng.
+ Tổng phí bảo hiểm ước tính.

Phần 4: Chỉ định người được hưởng quyền lợi bảo hiểm.

Trong phần này, khách hàng kê khai họ và tên, ngày sinh, giới tính, địa chỉ và điện thoại liên hệ, quan hệ với người được bảo hiểm và tỉ lệ % được hưởng của người được hưởng quyền lợi bảo hiểm. Trường hợp không có Người được hưởng quyền lợi bảo hiểm được chỉ định, quyền lợi bảo hiểm sẽ được thanh toán cho người hoặc những người thừa kế hợp pháp của Người được bảo hiểm trong trường hợp Người được bảo hiểm bị tử vong.

Phần 5: Tình trạng sức khoẻ: Tuỳ từng công ty sẽ yêu cầu khách hàng kê khai tình trạng sức khoẻ của người tham gia bảo hiểm, của người được bảo hiểm hay của cả hai người. Xin lưu ý là khách hàng phải tuyệt đối trung thực khi cung cấp thông tin trong phần này. Những nội dung cần được kê khai cụ thể được in sẵn chi tiết trong Giấy yêu cầu bảo hiểm của mỗi công ti, thường là:

- Những thông tin chung về tình trạng sức khoẻ: khách hàng phải kê khai chiều cao, cân nặng, một số thói quen ảnh hưởng đến sức khoẻ của khách hàng;

- Thông tin chi tiết về tình trạng sức khoẻ: Khách hàng phải kê khai đầy đủ tất cả câu hỏi có trong mục này bằng cách lựa chọn Có/Không. Trong trường hợp khách hàng có một trong các bệnh hoặc triệu chứng nêu trong câu hỏi, khách hàng có trách nhiệm cung cấp cho công ty những thông tin chi tiết về quá trình điều trị và thời gian phát hiện, quá trình và kết quả điều trị, tình trạng hiện tại sau điều trị;

Ngoài ra, có công ty yêu cầu khách hàng cần kê khai thêm một số thông tin liên quan đến việc khách hàng đang được bảo hiểm theo một loại hình bảo hiểm nhân thọ hoặc bảo hiểm con người nào khác.

Câu hỏi 196. Khách hàng cần lưu ý gì khi nộp phí bảo hiểm ước tính?

Trả lời: Khi nộp phí bảo hiểm ước tính, khách hàng cần:
- Kiểm tra độ chính xác của các thông tin có trong biên lai thu phí bảo hiểm ước tính đặc biệt là họ tên, địa chỉ của khách hàng và số phí bảo hiểm nhân thọ ước tính khách hàng đã nộp.
- Yêu cầu đại lý bảo hiểm nhân thọ điền ngày tháng thu phí, kí và ghi rõ họ tên vào mục người nhận tiền ghi cuối biên lai. 
- Giữ lại biên lai thu phí bảo hiểm ước tính để có bằng chứng pháp lí về việc khách hàng đã nộp tiền cho đại lý.

Câu hỏi 197. Khách hàng cần lưu ý gì khi nhận bộ hợp đồng bảo hiểm nhân thọ?

Trả lời:

* Khi nhận bộ hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, khách hàng cần kiểm tra:
- Bộ hợp đồng đã có đầy đủ giấy tờ cần thiết hay chưa. Thông thường trong bộ hợp đồng bảo hiểm nhân thọ của khách hàng, công ty bảo hiểm đã ghi rõ những tài liệu có trong bộ hợp đồng, thường gồm:
+ Hồ sơ yêu cầu bảo hiểm của khách hàng (bản phô tô);
+ Chứng nhận bảo hiểm của công ty bảo hiểm nhân thọ (có thể là hợp đồng hoặc giấy chứng nhận bảo hiểm nhân thọ);
+ Điều khoản sản phẩm mà khách hàng tham gia; - Thông tin trong bộ hợp đồng có chính xác như trong hồ sơ yêu cầu bảo hiểm hay không.
* Yêu cầu đại lý giải thích những thông tin mà khách hàng chưa hiểu rõ, có thể về nội dung điều khoản của hợp đồng, các thuật ngữ bảo hiểm được sử dụng trong hợp đồng…
* Trong trường hợp phát hiện ra hợp đồng thiếu giấy tờ cần thiết hoặc có thông tin sai sót, khách hàng nhanh chóng thông báo cho công ty bảo hiểm nhân thọ để công ty kịp thời điều chỉnh.